Mỹ muốn đưa VN thành cường quốc chip nhưng có thể gặp khó vì điều này

Tình trạng thiếu hụt kỹ sư kinh niên ở Việt Nam đang nổi lên như một thách thức lớn cho sự phát triển của lĩnh vực bán dẫn và cho kế hoạch của Mỹ nhằm nhanh chóng đưa Việt Nam thành một trung tâm chip để phòng ngừa rủi ro về cung ứng liên quan đến Trung Quốc.

Chất bán dẫn dự đoán là một điểm trọng tâm khi Tổng thống Joe Bide thăm Hà Nội vào ngày 10/9 tới đây với mục tiêu chính thức nâng cấp quan hệ giữa hai nước. Ông sẽ đề xuất với Việt Nam sự hỗ trợ để thúc đẩy sản xuất chip, theo các quan chức chính quyền Mỹ nói.

Công nghiệp bán dẫn là một trong những điều hấp dẫn nhất mà Washington có để thuyết phục các nhà lãnh đạo Việt Nam đồng ý chính thức nâng cấp quan hệ. Hà Nội ban đầu miễn cưỡng về việc này vì lo ngại phản ứng trả đũa từ Trung Quốc.

Sự nâng cấp quan hệ chính thức có thể mang hàng tỷ USD đầu tư tư nhân mới và một số quỹ đầu tư công vào lĩnh vực bán dẫn của Việt Nam. Nhưng các quan chức công nghiệp, các nhà phân tích và các nhà đầu tư nói rằng vốn liếng nhỏ bé những chuyên gia được đào tạo sẽ là rào cản chủ yếu cho sự phát triển nhanh chóng của ngành công nghiệp chip.

Vu Tu Thanh, người đứng đầu văn phòng Việt Nam của Hội đồng Doanh nhân Mỹ - ASEAN nói rằng: “Số lượng kỹ sư phần cứng có sẵn thấp hơn nhiều con số cần thiết để hỗ trợ cho những khoản đầu tư hàng tỷ USD”. Số lượng này hiện chỉ bằng 1/10 so với nhu cầu được dự kiến trong 10 năm tới.

Việt Nam có 100 triệu dân nhưng chỉ có 5000 đến 6000 kỹ sư phần cứng về lĩnh vực chip, trong khi nhu cầu dự kiến là 20.000 trong 5 năm và 50.000 trong 10 năm tới, Thanh nói với số liệu trích dẫn các ước tính từ các công ty và các kỹ sư.

Cũng có rủi ro về sự bất tương xứng về nguồn cung các kỹ sư phần mềm chip đã qua đào tạo, theo Hung Nguyen, quản lý chương trình cao cấp về chuỗi cung ứng tại Đại học RMIT Việt Nam.

Vị thế chủ đạo của Trung Quốc

Công nghiệp bán dẫn của Việt Nam với thị trường xuất khẩu là Mỹ, có giá trị hơn nửa tỷ USD mỗi năm, theo số liệu chính phủ, hiện nay tập trung vào công đoạn sản xuất cuối cùng trong chuỗi cung ứng – đó là lắp ráp, đóng gói và thử nghiệm chip – trong khi việc mở rộng sang các lĩnh vực như thiết kế, đang bị chậm lại.

Nhà Trắng không nêu cụ thể công đoạn mà công nghiệp chip ở Việt Nam sẽ được ưu tiên, nhưng các nhà điều hành công nghiệp Mỹ đã chỉ ra rằng công đoạn cuối cuối vẫn là lĩnh vực tăng trưởng chủ yếu.

Trung Quốc đóng vai trò quan trọng trong những đánh giá này. Gần 40% hoạt động sản xuất công đoạn cuối của toàn cầu là ở TQ, theo số liệu năm 2019 của Boston Consulting Group. Trong khi chỉ 2% hoạt động này diễn ra ở Mỹ. 27% khác nằm ở Đài Loan – nơi mà Trung Quốc đã tăng cường hoạt động quân sự, làm bùng lên các lo sợ về xung đột.

Biểu đồ cơ cấu công nghiệp chip. Từ trái qua là biểu đồ về cơ cấu lắp ráp thử nghiệm và đóng gói; cơ cấu sản xuất chip; cơ cấu sản xuất chip nhỏ nhất; cơ cấu toàn bộ chuỗi giá trị.

Điều đó làm cho công đoạn lắp ráp là một trong những công đoạn tập trung nhất trong ngành công nghiệp này, chỉ sau sản xuất chip. Không có công đoạn nào mà Bắc Kinh có vị thế chỉ đạo như vậy.

Điều đó vẫn diễn ra dù cho Intel đã mở ở miền Nam Việt Nam nhà máy lắp ráp, đóng gói và thử nghiệm chip lớn nhất thế giới của họ từ 15 năm trước. Nhưng trong một dấu hiệu gia tăng mối quan tâm, đối thủ Amkor đang xây dựng gần Hà Nội một “nhà máy lắp ráp và thử nghiệm thiết bị bán dẫn với công suất lớn”, theo lời Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen nói trong chuyến thăm Hà Nội tháng trước.

Đầu tư tư nhân có thể đến nhiều thêm, đặc biệt nếu một phần đáng kể trong 500 triệu USD hiện tại dưới Đạo luật Chips của Mỹ đối với chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu đi đến Việt Nam.

Mỹ cũng có thể quan tâm đến việc thúc đẩy Việt Nam cung cấp vật liệu thô cho chip, đặc biệt là đất hiếm, thứ mà Việt Nam được ước tính có trữ lượng lớn thứ 2 thế giới sau Trung Quốc, theo lời ông Hung Nguyen tại Đại học RMIT Việt Nam.

Tuy nhiên tham vọng bán dẫn có thể sẽ chỉ là giấc mơ viển vông nếu tình trạng thiếu lao động có tay nghề không được giải quyết thỏa đáng, khiến Việt Nam dễ bị tổn thương trước các đối thủ cạnh tranh như Malaysia và Ấn Độ.

Intel đã nhiều lần kêu gọi nhà chức trách mở rộng số lượng lao động có kỹ năng. Gần đây họ đang xem xét tăng gấp đôi hoạt động ở Việt Nam nhưng vẫn chưa rõ là điều này có còn ở trong kế hoạch không sau khi họ đã công bố khoản đầu tư lớn vào châu Âu hồi tháng 6.

Amkor có khoảng 60 vị trí tuyển dụng trên website chi nhánh Việt Nam, chủ yếu là cho vị trí kỹ sư và quản lý.

Lược từ nguồn:

https://www.reuters.com/technology/engineer-shortage-may-harm-us-plan-turn-vietnam-into-chips-powerhouse-2023-08-31/

Mời tham khảo thêm: Mạng TQ nói cành ô liu ông Biden mang tới sẽ gãi đúng chỗ ngứa Việt Nam